چگونگی ترابط احساس و شناخت در متن دین، عرفان، تجربه دینی و عرفانی از دیدگاه ویلیام جیمز و ویلیام هاکینگ
Authors: not saved
Abstract:
احساس و شناخت نزد فیلسوفان دین و عرفان، همواره بهعنوان دو مؤلفه سازنده دین، عرفان، تجربه دینی و عرفانی شناخته شدهاند. در این میان دو تن از فیلسوفان دین غربی، جیمز و هاکینگ، بیش از دیگران در سازگارنمودن این دو عامل در متن دین و عرفان نقش داشتهاند. چگونگی این تلفیق از دیدگاه این دو تن، موضوع بحث این نوشتار است. از دیدگاه جیمز سرچشمه عمیقتر دین، احساس است. جیمز هم تجارب عرفانی را از مقوله احساسات و عواطف میشمرد و هم آنها را دارای حیث معرفتی میداند؛ اما معرفت مورد نظر وی که در متن تجربه حاضر است، معرفتی بدون وساطت مفاهیم است. هاکینگ ماهیت دین را تجربه دینی و این تجربه را آمیختهای از احساسات دینی و ایدههای دینی میداند. این ایدهها در خودِ مرحله تجربه حضور دارند و بهنحوی بارزتر، بهعنوان نتیجه تجربه ظاهر میشوند. تجربه، اصل ایده و استدلال را فرا مینهد و در مرحله بعد، ذهن با بهرهگیری از آن تجربه، به رقمزدن مفاهیم، نظریات و استدلالهای روشن میپردازد تا به آنها ثبات و جایگاهی مستحکم دهد. پس هاکینگ تجربه دینی را نه تنها احساسی و شناختی، بلکه مفهومی و تقریباً نظری میداند؛ بهگونهای که مفاهیم و نظریات در درون خود آن وجود دارند و البته به شکلی کاملتر و روشنتر از آن زاده میشوند. بدینسان هاکینگ در انتقاد به جیمز، نه فقط معرفت غیرمفهومی را در متن دین راه میدهد، بلکه شناختهای مفهومی، حتی استدلالی را ریشهدار در خود دین و تجربه دینی میبیند.
similar resources
دین، تجربه دینی و تجربه عرفانی از نگاه سیدحیدر آملی و ویلیام جیمز
هدف نهایی دین نورانی شدن انسان در پرتو معرفت و قرب به حق و حقیقت است. گوهر دین حقیقت است و طریقت و صدف دین شریعت است. از نگاه سیدحیدر آملی، هدف عالی دین همانا توحید و، به تعبیر اهل معرفت، رسیدن به مقام «فنای فی الله» است. از نگاه ویلیام جیمز، دین با ژرف ترین لحظات شخصی فرد و، در عین حال، با کانون خود واقعیت در ارتباط است. دراین مقاله برآنیم که پس از بررسی نظریات این دو فیلسوف درباره دین، به تطب...
full textنقد و بررسی تجربه دینی از دیدگاه ویلیام جیمز
اندیشه « تجربه دینی»، فصل مهمی از مباحث فلسفی و دین شناختی است. از مفاهیم نسبتاً نوینی است که همزمان با پیشرفت الهیات جدید، در کانون مباحث فلسفه دین، پدیدارشناختی دین، روانشناسی دین، و دین پژوهی تطبیقی مطرح شد. اما عقل گرایی و توسل سنتی به استدلال و متافیزیک در توجیه عقیده و باور دینی، با انتقادات عده ای از متفکران از جمله دکارت،کانت، و هیوم، با چالش های جدی مواجه شد. تمایل به رها سازی عقیده و ع...
توجیه ایمان از دیدگاه ویلیام جیمز
در این جستار با اشاره به اختلاف دیدگاهها در تفسیر ایمان، نظریه ویلیام جیمز در تفسیر و توجیه ایمان در سه بخش مبانی فکری، چارچوب کلی و اراده معطوف به باور دنبال شده است.با توجه به دیدگاه جیمز در پراگماتیسم و نگرش به انسان به عنوان موجودی که صرفا عقلانی نیست، شکل اصیل دین را نیز بعد عاطفی آن میداند. وی در ضمن مقدماتی چند برای توجیه ایمان (با وجود فقدان شواهد کافی)، اراده معطوف به باور را کافی می...
full textتجربه دینی و گوهرانگاریِ آن از منظر غزالی و ویلیام جیمز
تجربه دینی، یکی از مهمترین مسائل دینپژوهی در سدّههای اخیر است. در باب این مسئله، ویلیام جیمز دین را تأثیرات، احساسات و رویدادهایی میداند که برای هر انسانی در عالم تنهایی رخ میدهد و احساسات را مقوّم ذاتیِ دین میداند. از دیدگاه او، تجربه دینی گوهر دین است؛ به این معنا که حقیقت دین، احساسات و عواطفی است که در انسان، هنگام رویارویی با حقیقت غایی پدید میآید و امور دیگر مانند عقاید، اعمال و منا...
full textآثار دینداری از دیدگاه ویلیام جیمز
در این جستار آثار دینداری از دیدگاه جیمز بحث شده، جیمز ثمرات دین را به طور کلی تحت عنوان «قداست» با ویژگیهای زهد، قوت قلب، خلوص و مهرورزی مشخص میکند. در این مقاله آثار دینداری از منظر جیمز در شش بخش معنوی، اخلاقی، معرفتی، عاطفی - هیجانی، سلامت و بهداشت روانی و بالاخره انسجام شخصیت و یکپارچگی هویت بررسی شده است. ملاحظات پایانی این جستار در محورهای جذابیت بحث آثار دینداری، نقد مبنای پراگماتیسم ...
full textMy Resources
Journal title
volume 18 issue 69
pages 159- 201
publication date 2017-05-22
By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.
Hosted on Doprax cloud platform doprax.com
copyright © 2015-2023